Blog: Volgen in zijn spoor… Jezus en Socrates Blog: Volgen in zijn spoor… Jezus en Socrates
In deze 40dagentijd trekken we met Jezus op en ‘volgen in zijn spoor’, zoals vaak wordt gezegd. Als je daar over doorpraat dan blijkt het nog niet zo’n uitgemaakte zaak wat daar dan precies mee gezegd is...

Kierkegaard: Jezus en Socrates vergeleken
Ik las over de existentiële betekenis die de 19e-eeuwse theoloog Kierkegaard geeft aan Jezus. Kierkegaard vergelijkt Jezus met Socrates, een oud-Griekse wijsgeer die bekend is geworden door de geschriften van Plato en Xenophon.

Jezus en Socrates: de overeenkomst
Bijzonder aan Socrates is, dat hij wordt gezien als een van de stichters van de westerse filosofie, terwijl hij zelf geen enkel geschrift heeft nagelaten. Hij werd bekend om zijn gesprekken met zijn leerlingen, waarin hij ze als leermeester veel vragen stelt en ze op die manier wijsheid en kennis bijbrengt. Net als Socrates heeft ook Jezus niets geschreven. Er is alleen óver hem geschreven. En toch kreeg ook Jezus veel leerlingen. Volgens Kierkegaard zijn Socrates en Jezus de grootste leermeesters in de menselijke geschiedenis, omdat ze geen inhouden mededeelden, maar ‘aan’ personen iets deden. Ze stonden als mens ‘in de situatie van de mens’. Ze laten zich in met de mens in zijn existentiële situatie.
Jezus en Socrates: het verschil
Kierkegaard ziet als grote verschil tussen Socrates en Jezus, dat Jezus niet alleen mens maar tegelijk verlosser is. Socrates leert dat je de waarheid in jezelf kunt vinden, namelijk door je het onsterfelijke deel in de menselijke ziel dat kennis van de waarheid heeft, te herinneren. Jezus leert de mens niet alleen te herinneren, maar vormt de mens ook om. Volgens Kierkegaard is Christus het teken van de waarheid die zich ook buiten de menselijke ziel bevindt. Een waarheid die dus van buiten af verkondigd moet worden, omdat hij niet vanzelf bij ons opkomt.
Twee types van religie
Jezus en Socrates vormen in deze beschrijving twee types van religie: in het ‘Socrates’-type proberen mensen de waarheid in zichzelf te vinden. In het ‘Jezus’-type proberen mensen zich over te geven aan de waarheid die hen aanspreekt van buiten zichzelf.
De komende zondagen in de 40dagentijd staan lezingen over Jezus centraal uit het Johannesevangelie. Als ik even meega in de typologie van de 2 manieren van zoeken naar waarheid of kennis: in je eigen ziel of daarbuiten, dan is het niet moeilijk te zien vanuit welke bezieling het Johannesevangelie spreekt. Steeds wordt in het Johannesevangelie herhaald hoe Jezus door God gezonden is. Hoe Jezus de hemelse werkelijkheid op aarde brengt en zo mensen tot ware kennis van God brengt. In het spoor van deze leermeester worden we uitgedaagd om tot inzicht te komen. Met andere woorden gezegd, je te laten omvormen. Ik wens ieder een goed midden van de 40dagentijd toe!
terug