Blog: In een wereld vol eenzaamheid: de kerk als ‘derde plek’ Blog: In een wereld vol eenzaamheid: de kerk als ‘derde plek’
Een oplossing tegen eenzaamheid?
De eerste week van oktober is de landelijke Week van de Eenzaamheid. In Zoeterwoude noemen we deze week ‘week van gezelligheid’. Als kerk dragen we daar graag aan bij.
Eenzaamheid kent geen makkelijke oplossingen. De bijbel inspireert mij eerder om te leren leven met eenzaamheid dan om oplossingen te bedenken. En toch bleek afgelopen week dat ik ook gespitst ben op oplossingen. Want toen ik in de auto een podcast met Thijs Launspach luisterde over mentale gezondheid en het gevaar van maakbaarheid, hoorde ik een recept tegen eenzaamheid. Ik hoorde dat het belangrijk is om een ‘derde plek’ te hebben. Dat heeft een socioloog, Ray Oldenburg, bedacht. Hij keek naar onze westerse wereld en zag hoe ‘op zichzelf’ en geïsoleerd mensen kunnen raken. Ook als je een thuis hebt en werk hebt.

Een derde plek
De meeste mensen hebben een thuis (je eerste plek). Dat is hun privé plek. En mensen hebben werk (je tweede plek). Daar breng je misschien wel de meeste tijd door. Het is een plek waar structuur is: dingen gaan op een bepaalde manier en er moet van alles gebeuren. Maar zelfs als je een thuis en een werkplek hebt, kan je je gevoel van verbinding met anderen kwijtraken.

Een derde plek, daar kan je die verbinding met anderen herwinnen.
Op je derde plek kan je je zorgen even laten rusten. Je neemt er even afstand van je dagelijks leven om te kunnen ontspannen. En het brengt je in (face-to-face) contact met anderen.
Het is een plek waar je regelmatig naartoe kunt gaan, waar je het leuk hebt, waar je kunt ontspannen en waar je het gevoel hebt dat je erbij hoort. Voor Thijs uit de podcast, is het een koffiehuis. Het kan bijvoorbeeld ook een bar of café zijn, een bibliotheek, of het hondenspeelveldje bij je in de buurt. Zo’n derde plek maakt gelukkig en veerkrachtig.

De kerk als derde plek
Wie wil dat nou niet, dacht ik? Dus ging ik bij mezelf na: heb ik een derde plek? En natuurlijk is het eerste wat mij te binnen schiet: de kerk.

Is de kerk mijn ‘derde plek’? Om daarachter te komen, googelde ik wat de kenmerken zijn van zo’n derde plek. Ik vond de volgende kenmerken:

Kenmerken van een ‘derde plek’
  1. Mensen zijn daar omdat ze dat willen, niet omdat het moet. Er is geen uitnodiging nodig. Er zijn geen voorwaarden aan verbonden. Je bent altijd welkom.
  2. Het maakt niet uit of je arm of rijk, succesvol of niet bent. Dat kan op je eerste en tweede plek stress geven, maar niet op de derde plaats.
  3. Je kunt er praten en dat zijn meestal levendige en open gesprekken over je ideeën, dromen.
  4. Het is niet te ver van huis. Je hoeft niet te reserveren en kunt er vaak terecht.
  5. Er zijn daar bekenden; mensen die er ook vaak komen.
  6. De sfeer is er huiselijk en niet extravagant of trendy. Het is vooral een prettige plek waar je je op je gemak voelt.
  7. Je wilt er graag terug komen. Want er is geen stress zoals soms wel op plek 1 en 2.
  8. Je voelt je er welkom en veilig. Je hoort erbij. Het is een beetje 'jouw' plek. Je voelt je er thuis.
Voor mij voldoet de kerk zonder twijfel aan kenmerk 1, 3, 4, 5, 6 en 8; kenmerk 2 is volgens mij altijd werk in uitvoering en kenmerk 7 dat hangt van de dag af. Hoe zit dat bij jou?
Toen ik deze week hier en daar mensen vroeg of voor hen de kerk een derde plek was, kreeg ik hele mooie antwoorden over hoe mensen zich thuis voelen in de Dorpskerk en wat de kerk hun geeft. Het stemt hoopvol dat in een wereld vol eenzaamheid de kerk nog steeds die plaats heeft.
terug